Liberaal Groen kwam maandagavond 13 juni weer fysiek bijeen in Café Schlemmer in Den Haag. Daar spraken we met Erik Haverkort over grondstoffen, schaarste en de uitdagingen voor een circulaire economie. Wat zijn die uitdagingen? Gaan we de goede kant op?
Haverkort is sinds dit jaar Tweede Kamerlid voor de VVD. Zijn portefeuille is divers, met onder andere dierenwelzijn, fietsbeleid, milieu en natuurlijk circulaire economie. Als kind uit een boerengezin, ondernemer en innovatief denker maakt hij graag werk van vooruitgang.
Boekt Nederland nog vooruitgang op het gebied van circulaire economie, ondanks de oorlog en de schaarste op de markt?
Ja, maar beweegt het de juiste kant op? Dat weet ik niet zeker. We zijn een innovatief land, maar de vraag is hoe we het kunnen versnellen? En hoe kan de overheid het bedrijfsleven hiermee helpen? Dat is wat mij bezighoudt. Bedrijven willen investeren om emissie vrij en energieneutraal te produceren, maar die kunnen dat niet alleen. Daar ligt dus ook een rol voor de overheid.
Door de oorlog wordt zichtbaar hoe afhankelijk wij zijn van andere landen waarvan je niet afhankelijk wilt zijn. Neem kobalt bijvoorbeeld. Een belangrijke stof die wij nodig hebben voor onze accu’s. Zonder die stof kunnen we onmogelijk voorzien in de vraag naar elektrische auto’s en daarmee staan onze duurzaamheidsdoelen op losse schroeven. Daarom heb ik de staatssecretaris gevraagd om een lijst op te stellen met alle producten en productieprocessen waarbij we afhankelijk zijn van niet EU-landen. Zodat we daarop actie kunnen ondernemen!
Hoe kunnen we zorgen dat Nederland de circulaire economie als oplossing gaat zien voor dit soort afhankelijkheden?
Verandering vraagt ons om in te spelen op menselijk gedrag. Mensen kiezen voor de makkelijkste weg, daar zouden we dus meer gebruik van kunnen maken. Daar geloof ik heel erg in. Nu gooien we elke week grondstoffen weg. De huidige manier van afvalverwerking is duur en levert een te weinig hoogwaardig herbruikbare grondstoffen op. Als we zorgen voor meer, niet minder (e.g. VANG) gemak voor bewoners, kunnen we meer uit het afval halen en gooien we minder waardevolle grondstoffen weg. Door laagdrempelige inzameling en betere scheiding kunnen dan de kosten naar beneden. Het doel is dat de Nederlander niet meer hoeft te betalen voor afval, omdat het de nieuwe grondstoffen zijn voor andere producten. Dat vraagt om een ander systeem.
Moeten we niet juist meer regels en minder markt hebben om de circulaire economie te bevorderen?
Ik ben goed van vertrouwen en ik geloof juist dat de regels, hoe goed bedoeld ook, niet de uitkomst maar een belemmering zijn. Zo heb je bijvoorbeeld regels over hergebruik van plastic voor consumptieproducten. Daar loopt nu een bedrijf tegen aan dat gerecycled plastic gebruikt voor het maken van bakjes voor fruit. De overheid zegt, dat mag niet van gerecycled plastic, want dat kan schadelijk zijn. Daarom moet dat bedrijf een dun laagje extra ‘nieuw’ plastic aanbrengen en dan mag het wel. Dit soort onnodig belemmerende regels hebben we nog veel te veel. Dat levert barrières op in plaats van dat we ondernemers steunen in hun circulaire oplossingen.
Wat mij hoop geeft is dat er in de markt grote spelers zijn die juist het verschil kunnen maken. Mensen overwegen om in de EU te verplichten dat frisdrank verkocht wordt in gerecycled plastic. Maar wat veel beter werkt, is dat nu een partij als Coca-Cola zo snel mogelijk over wil op alleen cola in gerecycled plastic. Dat werkt door in de hele keten – niet alleen in Nederland maar wereldwijd. Als de markt zijn verantwoordelijkheid neemt gaat het veel sneller. Ik ben daar positief over.
Hoe gaan we de transitie naar een circulaire economie versnellen?
In het coalitieakkoord is veel aandacht en geld uitgetrokken voor energie en stikstof, echter om de circulaire economie te stimuleren, is er nog aanzienlijk minder bestedingsruimte. Dat vraagt om meer aandacht voor het onderwerp, waaronder het motiveren van het bedrijfsleven en het wegnemen van belemmeringen die ons tegenhouden. Daarin ligt ook een kans voor Liberaal Groen en de VVD!
Al met al een leuke avond waarin we met Erik in konden gaan op zijn ideeën, veel vragen konden stellen en na afloop veel van ons lang bleven hangen. Wij willen Erik nogmaals bedanken!